Niet te missen
Home / Zwangerschap / Alles wat je wilde weten over echografie

Alles wat je wilde weten over echografie

De echograaf is een apparaat dat met behulp van hoogfrequente geluidsgolven het ongeboren kind in beeld kan brengen. Hiermee kan men onder andere het geslacht en de houding van de baby te weten komen.

Het gebruik van de echograaf

Gedurende de zwangerschap wordt dé echograaf gebruikt om een beeld te krijgen van de baby in de baarmoeder. Men kan de foetus na de tweede maand zien trappelen en het embryo zien ademen na de 28e week. Gevaren levert de echograaf niet op en in een aantal gevallen is de informatie, die wordt verkregen, erg belangrijk.

Ter bevestiging van zwangerschap 
Een echografie kan veranderingen in de uterus aantonen die bij lichamelijk onderzoek nog niet zijn vast te stellen. Zo kunt u, na 8 weken zwangerschap, te weten komen of u een tweeling krijgt of niet.

 

Vaststellen van de geboortedatum 
Wanneer in een ziekenhuis twee- of driemaal een geluidsfoto is gemaakt tijdens uw zwangerschap, kan omstreeks de 16e week de geboortedatum vrij nauwkeurig worden vastgesteld. In dit stadium kan de ontwikkeling van de foetus, en dus de leeftijd, met slechts enkele dagen verschil worden bepaald. Later lukt dat niet meer, omdat baby’s van gelijke leeftijd ieder een eigen tempo in hun ontwikkeling vertonen. Het enkele malen of vaker herhalen van de echo levert gegevens op over de ontwikkeling van ieder kind afzonderlijk en wordt niet gedaan omdat men moeilijkheden verwacht, maar om algemene informatie te verzamelen. U hoeft zich dus geen zorgen te maken als de echografie herhaald wordt en evenmin als de echografie niet wordt gebruikt om de geboortedatum met meer zekerheid vast te stellen.

 

Om bepaalde afwijkingen op te sporen 
Tussen de achttien en twintig weken kan echoscopie worden gebruikt om bepaalde afwijkingen bij de foetus op te sporen, waaronder spina bifida, aangeboren hartafwijkingen, en afwijkingen aan het maag-darmkanaal en aan de nieren.

Vaststellen van de ontwikkeling tegen het einde van de zwangerschap 
Een echografie tegen het einde van de zwangerschap wordt vaak gedaan om te bepalen of de baby toe is aan de geboorte of niet. Men kan niet aantonen of de longen voldoende ontwikkeld zijn om te kunnen ademhalen, maar men kan de middellijn en de omtrek van de schedel bepalen en daaruit berekenen hoe oud de baby ongeveer is en welk stadium van ontwikkeling het kind bereikt heeft.

 

Het bepalen van de ligging van de baby 
Als het belangrijk is om na te gaan hoe uw baby in de baarmoeder ligt, omdat de dokter er niet in slaagt dit te bepalen bij zijn onderzoek, brengt een echografie uitkomst. De gegevens die de echograaf verschaft zijn heel betrouwbaar en kunnen belangrijk zijn voor u en uw kind, vooral wanneer u thuis ‘wilt bevallen. Geen zorgen meer als de baby goed ligt en een begrijpelijke reden om voor het ziekenhuis te kiezen als er moeilijkheden zouden kunnen optreden. Ook uw arts zal deze duidelijkheid kunnen waarderen.

 

Beoordeling van de plaats en de conditie van de placenta 
Bij bloedingen tegen het einde van de zwangerschap kan de plaats van de moederkoek bepaald worden. Er kan sprake zijn van een placenta praevia, een ‘voorliggende’ placenta die de geboorte kan bemoeilijken, in de eerste maanden van de zwangerschap lijkt het vaak alsof de placenta laag in de baarmoeder ligt, maar naarmate de zwangerschap doorzet en de baarmoeder groter wordt, blijkt gewoonlijk dat de placenta toch op de normale plaats ligt. Soms zijn bloedingen tegen het einde van de zwangerschap het gevolg van het loslaten van de placenta door de contracties van de baarmoeder voordat de eigenlijke bevalling op gang komt. Dat betekent dat de verbinding tussen moeder en kind, voor het kind van vitaal belang, verbroken wordt als de bevalling doorzet. Een echografie kan dit zonder meer duidelijk maken en de baby kan gered worden door te besluiten tot het verrichten van een keizersnede. Op deze wijze gebruikt en als vooronderzoek bij een vruchtwaterpunctie biedt een echograaf ongetwijfeld voordelen.

 

Wat gebeurt er bij een echografisch onderzoek?

U ontbloot buik en onderlichaam en gaat op een bank liggen. Uw buik wordt met olie ingewreven en dan beweegt een apparaat zich langzaam in alle richtingen over uw buik. Het registreert de echo’s die uw organen en de weefsels van uw kind op verschillende hoogten terugspelen en ‘vertaalt’ die tot een soort plattegrond op een scherm. In het begin van uw zwangerschap wordt het beeld duidelijker als uw urineblaas gevuld is en u krijgt dan eerst, een uur van tevoren, water te drinken. Verwacht niet dat u op het scherm een duidelijk beeld van uw baby te zien krijgt, ook niet als echografie gedaan wordt aan het einde van uw zwangerschap. Het beeld dat u ziet, heeft meer weg van een kaart van de maan dan van uw baby. Wacht dus maar op de arts die het onderzoek doet en vraag dan wat er op het beeld te zien is. Van het beeld op het scherm wordt een foto gemaakt. Als u wilt, mag u er een van mee naar huis nemen.

Is een echografie veilig?

Voor zover we weten is echografie veilig, in ieder geval veiliger dan een röntgenonderzoek, de enige methode om iets over de baby in de baarmoeder aan de weet te komen voordat de echografie werd ontwikkeld. Anderzijds kunnen gedurende lange tijd voortgezette geluiden met een hoge frequentie schade aan het gehoor van een volwassene veroorzaken. Er zijn daarom vragen gerezen over de mogelijke effecten op het gehoor van de baby, want ook al wordt de baby slechts korte tijd aan de geluidsgolven blootgesteld, in bepaalde fasen van de ontwikkeling zou de baby kwetsbaar kunnen zijn. Baby’s worden niet doof geboren na onderzoek met de echograaf, maar niemand weet nog of ze misschien later in het leven gevolgen zullen ondervinden.

Ultrageluid heeft nog meer effecten die nog niet volledig begrepen worden. Het veroorzaakt hitte die wordt opgewekt in de lichaamsweefsels, en kleine bobbeltjes in hel weefsel kunnen dansen als reactie op de geluidsgolven. Onderzoek bij dieren loont aan dat krachtige of voortgezette doses ultrageluid veranderingen in de cellen kunnen veroorzaken, en Doreen Liebeskind, een radiologe aan het Alben Einstein College of Medicine in New York, heeft in het laboratorium blijvende genetische veranderingen in de menselijke witte bloedcellen veroorzaakt. Dit hoeft niet te betekenen dat onderzoek met ultrageluid op het niveau waarop dit gewoonlijk in de zwangerschap gebruikt wordt, gevaarlijk is. Maar het benadrukt wel dat we vragen behoren te stellen over de mogelijke effecten op de lange termijn. Het zou kunnen dat onderzoek met de echograaf enkele subtiele schadelijke effecten heeft op de baby, die in de eerste twaalf weken van de zwangerschap bijzonder kwetsbaar is omdat dan de belangrijkste organen van het lichaam worden gevormd.

 

Enkele veiligheidsmaatregelen

Het lijkt zinnig om zwangere vrouwen en de baby in de baarmoeder alleen met de echograaf te onderzoeken wanneer een diagnose gewenst is die zonder gebruik van de echografie niet gemaakt kan worden, en wanneer die diagnose tot gevolg heeft dat er enige verandering is in de soort zorg die verleend wordt. Dit sluit dus een routine-echoscopie bij zestien weken uit, tegenwoordig de gewone praktijk in vele landen. Ook het gebruik van het echo apparaat, alleen omdat de ouders graag een plaatje van de baby willen zien of om de vrouw in staat te stellen zich aan de baby te hechten, is dan uit den boze. Veel vrouwenartsen zijn nogal gesteld op zo’n plaatje, en menen dat zij een bijdrage kunnen leveren aan goed moederen over de baby door routine echo onderzoek te doen. Zij realiseren zich niet dat er andere, betere en meer intiemere, manieren zijn om je bewust te worden van de baby. Wanneer er een echoscopie wordt gedaan, moet de tijd die u eraan wordt blootgesteld beperkt zijn. Wanneer u bespreekt wat u op de monitor kunt zien, vraag dan of het beeld wordt stilgezet. Het is begrijpelijk dat een vrouw gefascineerd wordt door het zien van de bewegingen van de baby op het scherm; in Denemarken wordt het echo apparaat verbonden met een videorecorder, zodat het onderzoek later kan worden afgedraaid. De vrouw kan dan haar baby zien bewegen, en er kan volop over gesproken worden zonder dat de baby onnodig aan de geluidsgolven wordt blootgesteld.

Leave a Reply

Scroll To Top