e-Gezondheidsmagazine Goed Gevoel
Een voedselvergiftiging komt door het eten van voedsel of het drinken van water dat verontreinigd is met een virus, bacterie, parasiet of chemische stof die ziekte veroorzaakt. Weinig mensen herkennen een voedselvergiftiging aan zijn symptomen. Daarom een woordje uitleg.
De door voedsel overgedragen ziekten zijn over gans de wereld een ernstig probleem voor de volksgezondheid. Er bestaan meer dan 250 ziekten die door voedsel worden overgedragen. De meeste voedselvergiftigingen zijn zonder meer onaangenaam. Een minderheid van voedselvergiftigingen dient professioneel medisch behandeld te worden. De organismen en chemische stoffen die leiden tot voedselvergiftiging kunnen het voedsel verontreinigen op elk moment van het productieproces. Vooral dierlijk voedsel is gevoelig voor besmetting. Het vlees kan worden besmet tijdens het slachten, het verwerken, het transport, de opslag of het klaarmaken.Maar ook groenten en fruit kunnen worden besmet, door bijvoorbeeld dierlijke uitwerpselen of pesticiden, maar ook tijdens het transport, de opslag of het klaarmaken.
Ongeveer 97% van alle voedselvergiftigingen is te wijten aan een onjuiste verwerking en 80% van de besmettingen is afkomstig van instellingen en bedrijven, zoals restaurants, scholen en fabrieken. Slechts de overige 20% van de besmettingen gebeurd bij de mensen thuis. Voedselvergiftiging komt vaker voor in ontwikkelingslanden. Vooral het vuile water en de slechte koeling zijn er de belangrijkste oorzaken. Iedereen heeft in principe evenveel kans om het slachtoffer te worden van een vergiftiging, al hebben mensen met een verzwakt immuunsysteem meer kans op ernstige symptomen en bijwerkingen.
De oorzaken
De vergiftiging kan op twee manieren worden verspreid. De ziekte kan veroorzaakt worden door besmettelijke organismen of door chemische stoffen. De besmettelijke organismen zijn bacteriën, virussen en parasieten. De chemische stoffen kunnen gifstoffen zijn die gevonden worden in planten (zoals paddestoelen) en dieren (zoals de kogelvis) of het kunnen synthetische chemicaliën zijn zoals pesticiden of herbiciden.
De symptomen worden doorgaans ergens ontwikkeld ongeveer 1 tot 48 uur na het eten van het besmet voedsel. Symptomen van chemische voedselvergiftiging manifesteren zich vaak erg snel. De aard van de symptomen en de ernst ervan hangt af van de oorzaak van de vergiftiging, de hoeveelheid besmet voedsel dat is opgegeten en de gezondheid van het individu. De symptomen dienen zich vaak erg plots aan en zijn vaak dezelfde. Misselijkheid, gevolgd door krachtig braken en frequente diarree. Ook pijnlijke maagkrampen, koorts en hoofdpijn en duizeligheid komen erg vaak terug. In mindere mate kan men soms een wazig gezichtsveld krijgen en een tinteling in de handen en voeten.
Bacteriën
Besmetting door een bacterie, is de belangrijkste oorzaak van alle voedselvergiftigingen. Bij kamertemperatuur planten bacteriën zich razendsnel voort. Elke bacterie kan zich binnen het half uur ruim 17 miljoen keer voortplanten. Sommige bacteriën infecteren onze darmen en veroorzaken daardoor irritatie en diarree.
Een andere groep bacteriën geven toxische stoffen af wanneer ze groeien en voortplanten. Deze toxische stoffen verstoren onze spijsvertering, waardoor we gaan braken en wat later ook diarree zullen krijgen. De Salmonella bacterie komt vaak voor in reptielen, vogels en zoogdieren. We krijgen ze binnen door het eten van eieren, gevogelte, zuivelproducten en rundvlees. De symptomen, zoals misselijkheid, braken, krampen, hoofdpijn en koorts, dienen zich aan na meer dan 6 uur en kunnen in extreme gevallen tot 7 dagen aanhouden.
De Campylobacter bacterie is wereldwijd de belangrijkste oorzaak van diarree. Je kan ze terugvinden in verontreinigd water en rauwe kip en kalkoen. Vaak verspreid dit virus zich door andere ( gekookte ) voedingswaren te leggen op een plaats waar eerder rauw gevogelte heeft gelegen. Andere bacteriën zoals Escherichia Coli en Clostridium Botulinium zijn ook gevaarlijk, maar komen minder snel voor.
Virussen
Het Norwalk virus is een erg vaak voorkomende door voedsel overgedragen ziekte. Deze virussen komen al el eens in het nieuws door massale infecties op cruiseschepen of in ziekenhuizen. Deze virussen zijn niet van nature aanwezig in het voedsel en worden meestal overgedragen door de handen van diegene die de voedingsmiddelen bereiden. Deze virussen duiken vooral op in salades en sandwiches en veroorzaken braken en diarree.
Parasieten
Parasieten kan je vooral aantreffen in verontreinigd water. De symptomen zijn eerder mild en komen erg traag opzetten, maar kunnen wel wekenlang aanhouden in de vorm van diarree. Giardia is een parasiet en wordt vaak verkregen door het drinken van onzuiver water uit meren en beken. Al kan het ook voortkomen bij elk langdurig stilstaand water. Cyrptosporidium is een parasiet die grote hoeveelheden waterige diarree veroorzaakt gedurende verschillende dagen. Gezonde mensen kunnen hiervan sneller genezen, maar mensen met een zwak immuunsysteem kunnen hier langer mee blijven sukkelen.
Toxinen
Natuurlijke toxinen zijn gifstoffen die je kan vinden in sommige wilde paddestoelen. De symptomen variëren van misselijkheid en braken tot hallucinaties, coma en zelfs de dood. Kunstmatige toxinen vind je terug in pesticiden, meststoffen, ontsmettingsmiddelen en andere chemische stoffen die in ons voedsel zijn terechtgekomen. De symptomen zijn volledig afhankelijk van de aard van het gif.
Behandeling van een voedselvergiftiging
Bij de meeste voedselvergiftigingen is het vooral belangrijk dat de patiënt niet gaat uitdrogen. Dit vocht verliezen we snel door veelvuldig te braken, door diarree, door hevig te zweten door de koorts en door het moeilijk kunnen binnenhouden van drank en voedsel. Het is dodelijk om 20% van het vocht in ons lichaam te verliezen. Vooral kinderen kunnen erg snel uitdrogen en verdienen dan ook extra aandacht. De meeste vergiftigingen, waarbij geen koorts optreed, kan thuis behandeld worden en vergt vooral tijd. Met een orale rehydraterende oplossing die je vrij kan verkrijgen in de apotheek kan je de juiste balans van zouten en suikers in het lichaam herstellen, in combinatie met het drinken van water. Ook sportdranken kunnen helpen, indien ze geen cafeïne bevatten. Medicijnen tegen diarree, zoals Imodium, zullen de ziekte niet verkorten, maar kunnen de stoelgang wel tijdelijk stabieler maken. Wanneer er tekenen van uitdroging opduiken of wanneer de vergiftiging is gebeurd door toxische stoffen, dien ja altijd snel een arts te raadplegen.
