Wat u wil weten over koffie en thee

De geschiedenis van de verbreiding van koffie en thee over de wereld is heel boeiend. De Europeanen zijn pas in de 17e eeuw koffie- en theedrinkers geworden, na het tijdperk van de grote ontdekkingsreizen dus. Al in 1641 prees een Hollandse arts de stimulerende en digestieve werking van thee aan, maar die drank werd eerst veertig jaar later gemeengoed bij ons.

Geschiedenis

In onze Lage Landen waren er omstreeks 1666 koffiedrinkers, maar die hadden in het Oosten rondgereisd en daar de gewoonte aangenomen. In die tijd werd koffie vaak vermengd met dure specerijen, zoals kaneel, kruidnagel of grijze amber. De Nederlandse staatsman Jacob Hop (1654-1725) dronk wel graag koffie, maar hij bekloeg er zich over dat hij tegelijk zoveel warm water naar binnen kreeg… Koffie werd in die tijd zeer geprezen door een aantal geneesheren, omdat hij een uitstekend middeltje zou zijn tegen buikkrampen, gezwellen in de keel, scheurbuik, jicht, kwade gal en stinkende adem. Eén van die artsen schreef zelfs een dozijn koppen per dag voor aan zijn patiënten (en gaf zelf het voorbeeld). Uiteraard waren er ook geneesheren, die koffie afschilderden als één van de grootste vergiften ter wereld.

 

Koffietips

• De beste koffie is nog steeds de welke gemaakt wordt van bonen, die men net voor het zetten maalt, ofschoon vacuum verpakte, gemalen koffie die ook wel tamelijk lang zijn aroma behoudt.
• Let u erop dat de bonen niet zwartbruin, maar wel lichtbruin zijn; en hoe verser gebrand hoe beter, maar hier hebt u geen controle op en dus moet u vertrouwen op het woord van uw koffiehandelaar.
• Om goede koffie te zetten, moet u een kan nemen, die absoluut schoon is en geen smaak afgeeft. Zeer geschikt, maar duur zijn: porselein en zilver.
• De koffiekan liefst voor verwarmen, de gemalen koffie in de filter doen en aandrukken. Vervolgens de koffie ongeveer een minuut laten zwellen, dit wil zeggen: er een paar eetlepels koud of warm water over gieten en daarna uiteraard het kokend water, maar dan met kleine hoeveelheden ineens.
• Om sterke koffie te maken gebruikt u ca. 20 g koffie per kopje, voor eerder slappe hebt u ongeveer de helft nodig.
• De allerbeste koffie ter wereld is de echte mokka, maar die is dan ook de duurste. Het woord ‘mokka’ is afgeleid van Mekka, de bekende stad op het Arabische schiereiland. De koffiestruiken, die de mokkaboon leveren, groeien op de heuvels van Jemen, in het zuidwesten van het vermelde schiereiland. Mokkabonen zijn bepaald klein, maar het aroma is onvergelijkelijk heerlijk. Toch wordt veel koffie verkocht onder de naam mokka en vooral Braziliaanse. In Brazilië verzamelt men daartoe de kleinste koffiebonen, die aan de uiteinden van de takken groeien. Dat is inderdaad boerenbedrog. De naam ‘mokka’ is aldus gedevalueerd, en wordt thans veelal gebruikt voor dessertkoffie van eerste kwaliteit.
• Cafeïnevrije koffie is gewone, normale koffie, waaraan men praktisch alle cafeïne heeft onttrokken. Hij is beter geschikt voor nerveuze personen.
• Sommige mensen voegen cichorei bij koffie. Dit mag natuurlijk, maar cichorei is aller eerst een spaarmiddel (men moest minder koffie gebruiken) en het wijzigt de smaak van het lekkere, zwarte vocht.
• Oploskoffie wordt gemaakt van echte bonenkoffie, maar soms worden middelen toegevoegd voor de fraaie kleur.

 

Theetips

• Thee is niets anders dan jonge blaadjes van de theeheeste of theeboom (in Assam, een grote theeproducent, worden de bomen wel 30 meter hoog). Deze blaadjes worden in de meeste gevallen gefermenteerd.
• Er bestaat natuurlijk groot verschil in kwaliteit en dit wordt met afkortingen aangeduid. In dalende orde geeft dat: FOP (Flowery Orange Pekko) = thee van onontloken blaadjes, OP (Orange Pekko) = pekkoblaadjes, P (Pekko) = het tweede en het derde blaadje van de tak, PS (Pekko Souchong) = het derde blaadje, S (Souchong) = grote, ronde blaadjes.
• Evenmin als koffie mag thee nooit koken. Ook nooit langer dan 5 à 7 minuten laten trekken. En als u dan sterke thee wil? Dan moet u gewoon meer thee in de theepot doen. Wie thee langer dan de opgegeven tijd laat trekken, krijgt alleen meer looizuur in de pot en dat is echt niet lekker.
• Groene thee is Japanse thee, die in grote pannen gedroogd werd. Hij smaakt een beetje bitter, maar is spijsverteringbevorderend. Jasmijnthee bevat gedroogde jasmijn of jasmijnolie. Er zijn tal van andere theesoorten op de markt, zoals rozebottelthee, lindethee, kamillethee en pepermuntthee. Alle soorten hebben hun aanhangers en verdedigers.

 

Koffierecepten

Hasseltse koffie
Een koffielepel bruine suiker en een stukje oranje buitenschil van een sinaasappel in een glas doen en dit even in de oven zetten om op te warmen. 2 à 3 cl Hasseltse brandewijn laten flamberen en over de suiker in het glas gieten. Het glas tot op 2 cm van de rand vullen met sterke koffie. Er ten slofte, langzaam en over de bolle kant van een lepel, 1/4 dl half opgeklopte room bijvoegen.

Turkse koffie
De echte Turkse koffie wordt bereid in speciale kookpannetjes met lange steel, maar die moet u zich niet speciaal gaan aanschaffen. Een koffiekan vullen met een liter water en op het vuur zetten. Net voor het water kookt er 15 koffielepels heel fijn gemalen koffie plus 8 koffielepels suiker bijvoegen. Omroeren en net als het vocht kookt, van het vuur nemen. Even laten rusten, ten slotte nog eens omroeren en serveren in kleine kopjes. Voor een eventuele tweede beurt een ander kopje nemen, omwille van het koffiedik.

Ierse koffie
(Irish coffee) (recept voor 4 glazen) 100 g bruine suiker verdelen over de glazen. Twee koppen whisky verwarmen in een pannetje, flamberen en brandend uitgieten over de suiker, liefst over de bolle kant van een lepel. Even omroeren en de glazen tot op 2 cm van de rand vullen met hele sterke koffie (gloeiend heet). Eén dl room licht opgeklopt bij het mengsel koffiewhisky voegen, maar dan wel ook uitgieten over de bolle kant van een lepel, opdat de room niet in de koffie zou zakken.

Rum koffie
1/8 liter rum koken, samen met het sap van een sinaasappel, 3 koffielepels bruine suiker, een kruidnageltje en een mespunt kaneelpoeder. Dit mengsel bij 1/2 liter sterke koffie voegen en gloeiend heet serveren.

Cognac koffie
In een pannetje een borrelglas cognac verwarmen, samen met een klontje suiker, een kruidnagel en een stukje pijpkaneel (of een mespuntje gemalen kaneel). Flamberen en in een voor drievierde gevulde kop hete, sterke koffie gieten. Indien u wat geluk hebt, dan blijft de cognac branden in de koffie.