Aderen en slagaderen
Aderen en slagaderen zijn de kanalen voor de bloedstroom en zijn erg flexibel van samenstelling. Zij zetten uit en trekken samen als reactie op veranderingen in de lichaamschemie en spiercontractie. In de loop van de dag veranderen de diameters van de aders continu. Pas wanneer zij overdreven opgezwollen zijn, zal een of andere vorm van ongemak het gevolg zijn.
Aders die hoofdpijn veroorzaken
De voornaamste ader die van belang is voor zo veel hoofdpijn is de arteria temporalis, vooral de zogenaamde oppervlakkige lengtetak. Deze slagader klimt vanaf de nek aan beide kanten van het hoofd omhoog, onder en vóór de oren, direct vóór de oren naar boven en buigt dan naar voren af en naar boven toe naar het gebied van de bovenslaap. Vanaf de slaap verspreidt de slagader zich breed over het voorhoofd. De arteria temporalis speelt een rol bij een groot percentage van de hoofdpijnen.
De tweede belangrijke slagader is de arteria occipitalis. Deze slagader ontstaat onder en achter de oren aan elke kant van het hoofd en verspreidt zich binnenwaarts aan elke kant over het onderste gedeelte van de achterkant van de schedel. Ook deze kan het kloppende gevoel veroorzaken bij hoofdpijn.
De arteria temporalis en occipitalis helpen bij de bloed- en zuurstoftoevoer naar de hersenen (zuurstof wordt naar de hersenen gebracht via de rode bloedcellen). De hersenen hebben een ruime toevoer van bloed en zuurstof nodig om effectief te functioneren en gebruiken in feite meer dan 25% van de bloedtoevoer in het lichaam. De slagaders brengen het bloed naar de hersenen, terwijl de aders het zuur-stofarme bloed afvoeren. Wij kunnen niet in leven blijven als de hersenen langer dan een paar minuten verstoken blijven van bloed en zijn kostbare lading zuurstof. De cerebrale bloedsomloop is zeker een van de belangrijkste lichaamsprocessen en de arteria temporalis en occipitalis spelen hierbij een belangrijke rol.
Wanneer ontstaat hoofdpijn?
Hoofdpijn ontstaat wanneer bepaalde bloedvaten in het hoofd (vaak de arteria temporalis en occipitalis) uitzetten en op de pijngevoelige craniale zenuwen drukken. De aanwezigheid van sommige uitgezette, hoofdpijnveroorzakende bloedvaten kan met het blote oog worden waargenomen. De oppervlakkige eindtak, aan de zijkant van de slapen gelegen, is tijdens normale perioden voelbaar als een constant kloppen, maar tijdens hoofdpijn wordt dit kloppen een zwaar gebons, zo intens, dat de kloppende slagader af en toe zichtbaar is op het voorhoofd. Onderzoekers hebben tijdens hoofdpijn opmerkelijke veranderingen in de snelheid van de bloedcirculatie en diameter van de bloedvaten vastgesteld. De uilgezette bloedvaten drukken op de zenuwuiteinden, die pijnboodschappen naar de hersenen zenden. Er ontstaan dan vele responsen in het systeem om het evenwicht te herstellen, maar het enige fenomeen dat doordringt tot het bewustzijn van de patiënt is pijn.
Hoofdpijnslachtoffers kunnen vaak de veranderingen in hun lichaam voelen die samengaan met hoofdpijn. Het onrustgevoel en de depressie, die een hoofdpijn vaak vooraf gaat, wordt veroorzaakt door veranderingen van de bloedvaten en hun uitwerkingen op de emoties. Het meedogenloze bonzen dat vaak samengaat met vaathoofdpijnen wordt veroorzaakt door het kloppen van de aderen die vol zitten met bloed. Vloeistof vloeit door een buis met een snelheid die bepaald wordt door de vierde macht van haar straal, dat betekent dat, wanneer slagaderwanden slechts enigszins zijn uitgezet, het volume en de doorstroomsnelheid van het bloed sterk toeneemt.
De bloedsomloop is aan veel invloeden binnen het lichaam onderhevig: De dieprode kleur van een dronken man en de delicate blos van een jonge vrouw zijn bijvoorbeeld gelijk van karakter, maar hebben niet dezelfde oorzaken. Hoewel de oorzaak verschillend kan zijn, kan de kwaliteit of kleur van de blos opmerkelijke overeenkomsten vertonen. De bloedsomloop is psychofysisch: hij kan zowel worden beïnvloed door organische als door psychologische stimuli. Het is daarom geen wonder dat ons bloed bij de minste verstoring door de slagaders van ons hoofd zal denderen, of die verstoring nu van organische of psychologische aard is of een combinatie van die twee. Wanneer dit optreedt, worden pijngevoelige zenuwen geprikkeld en de folterende hoofdpijn zal spoedig volgen.